بررسی مارکرهای چندشکلی ناحیه ژنی فاکتور aipl1

نابینایی مادرزادی لبر شدیدترین بیماری تحلیل ارثی شبکیه در انسان است. این بیماری به لحاظ ژنتیکی ناهمگن بوده و معمولاً به صورت آتوزومی مغلوب به ارث می رسد. مشخص شده است که انواع جهش ها در ژن aipl1 منجر به ایجاد شدیدترین شکل های این بیماری می شوند. اصولا" تعیین توالی به منظور شناسایی جهش های نقطه ای و دیگر تنوعات توالی موجود در این ژن استفاده می شود که بسیار وقت گیر و پر هزینه میباشد. از این رو روش انتخابی برای تشخیص ژنتیکی بیماری بر اساس بررسی غیر مستقیم جهش ها از طریق آنالیز پیوستگی مارکرهای چند شکلی از جمله چندشکلی های تک نوکلئوتیدی (snp) است که برای تعیین حاملین (افراد هتروزیگوت) و همچنین تشخیص پیش از تولد در خانواده های دارای فرزند مبتلا به کار می رود. در مطالعه حاضر، فراوانی آللی، درجه هتروزیگوتی و همچنین پیوستگی مارکر های rs11658369 و rs8066853 واقع در ناحیه ژنی aipl1 مورد بررسی قرار گرفت. به منظور تعیین آلل های چند شکلی تک نوکلئوتید های مذکور از روش tetra-primer arms pcr که از دوجفت پرایمر برای تکثیر هر دو آلل snp در یک واکنش بهره می گیرد استفاده شد. پس از تعییین ژنوتیپ مارکر های چند شکلی rs11658369 و rs8066853 در 154 فرد غیر خویشاوند و 10 خانواده سه نفری، اطلاعات به دست آمده با استفاده از چندین نرم افزار کامپیوتری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان داد که مارکر rs11658369 به علت پیوستگی با ژن aipl1 و همچنین درجه بالای هتروزیگوسیتی می تواند به عنوان یک مارکر اطلاع دهنده در تشخیص غیر مستقیم آلل های جهش یافته ژن aipl1 مورد استفاده قرار گیرد. از سوی دیگر پیوستگی شدید مارکر پایین دستی rs8066853 با ژن aipl1 نشان می دهد که ترکیب این مارکر با مارکر rs11658369 می تواند در تشخیص غیر مستقیم نابینایی وابسته به aipl1 مورد استفاده قرار گیرد. در نهایت ترکیب این دو مارکر منجر به شناسایی سه هاپلوتیپ گویای a-g ، g-g و a-a در ناحیه ژنی aipl1 شد. در واقع این هاپلوتیپ ها می توانند به عنوان ابزار های مناسب جهت شناسایی افراد حامل و همچنین تشخیص پیش از تولد نابینایی مادرزادی در خانواده های ایرانی مورد استفاده قرار گیرند.